Bruxelles Korner
Zehra Ozer
1 Kasım 2015’in seçim sonuçları
Türkiye'nin 5 ay sonra yaşadığı ikinci seçim, tüm dengeleri değiştirdi. 7 Haziran’a göre Ak Parti oy oranını yüzde 8.5 ile yaklaşık 4 milyon seçmenini artırarak 316 vekille tek başına iktidar oldu. CHP gücünü korurken seçimin asıl kaybedeni, vekillerinin yaklaşık yarısını kaybeden MHP oldu. HDP de barajı yarım puanla geçerek yine 7 Haziran’a göre 21 vekil kaybetti. 85 seçim çevresinin tamamında oyunu artıran Ak Parti, oy sayısını ilk kez 23 milyonun üzerine çıkarmayı başardı.
7 Haziran seçimlerinin ardından hükümet kurulamaması nedeniyle dün gerçekleştirilen 26. dönem parlamento seçimlerinde Başbakan Ahmet Davutoğlu başkanlığındaki Ak Parti, yüzde 49.41 oy oranı ile 316 vekil çıkararak tek başına iktidarı olmayı başardı. 1 Kasım seçimlerine yenilenen bildirge ve “öze dönüş” sloganıyla yenilenen bir listeyle giden Ak Parti vekil sayısını da 58 artırdı. Yüzde 25.38 oy oranına ulaşan CHP, oy oranını yüzde 0.43, vekil sayısını iki artırdı ve oransal artış sağlayan tek muhalefet partisi oldu. Koalisyon formüllerine hayır diyerek 1 Kasım seçimini dayatan parti olarak nitelendirilen MHP ise yüzde 4.3 oranında oy kaybetti. Yüzde 11.93 oranında oy alan MHP, oransal olarak en fazla oy kaybeden parti oldu. MHP, 80 vekille çıktığı 7 Haziran seçimlerinden sadece 5 ay sonra 39 vekil kaybetti. MHP’nin 85 seçim çevresinin tamamında oyu azaldı. 7 Haziran seçimlerine kıyasla yüzde 2.4 oranında oyunu düşüren HDP ise barajın üstünde kalmayı başardı. Yüzde 10.70 oy alan HDP, 59 vekille parlamentoda en fazla vekili bulunan 3. parti oldu.
Ak Parti yeniden iktidar
Türkiye, 5 ay arayla girdiği ikinci seçimde, 2011 seçimlerinin neredeyse kopyası bir sandık sonucuyla karşılaştı. 3 Kasım 2002’den bu yana girdiği tüm seçimlerden tek başına iktidar olarak çıkan ve oylarını kademeli olarak artırarak 2011 seçimlerinde yüzde 49.83’ü gören Ak Parti, 7 Haziran seçimlerinde kaybettiği parlamento çoğunluğunu geri kazandı. 7 Haziran’da yüzde 40.87 oy alan Ak Parti, yüzde 8.5 oranında bir oy artışıyla dün yüzde 49.41 oranı yakaladı.
Ak Parti, 258 vekil kazandığı 7 Haziran’ın ardından hem bildirgesini hem de listesini yenileyerek girdiği 1 Kasım seçimlerinde 58 vekil artırırak 316 vekile ulaştı. Ak Parti en fazla oy oranını, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın memleketi Rize’de yüzde 75.88 ile ve Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun memleketi Konya’da yüzde 74.42 ile yakaladı. 85 seçim çevresinin tamamında oyunu artıran Ak Parti, oy sayısını ilk kez 23 milyonun üzerine çıkarmayı başardı. Ak Parti 35 kentte oyunu yüzde 10’unun üzerinde artırdı. Ak Parti’nin vekil çıkaramadığı il sayısı da üçe düştü. Bu iller, Hakkâri, Şırnak ve Tunceli olarak kayıtlara geçti.
CHP oy ve vekil artırdı
7 Haziran seçimlerinde aldığı oyu yüzde 0.43 oranında artırarak yüzde 25.38 oy alan CHP’de vekil sayısı da 132’den 134’e yükseldi. 7 Haziran seçimleri sonrası Kılıçdaroğlu’nun izlediği uzlaşmacı tutumun partinin oylarını kısmen artırmasında etkili olduğu, bazı kentlerde yaptığı aday değişikliklerinde bu oy artışında etkili olduğu değerlendirildi. Ankara kulislerinde CHP’nin HDP’ye giden emanet oylarının bir bölümünü aldığı ve MHP’nin tutumundan rahatsız olan MHP seçmeninden de bir miktar oy aldığı ifade ediliyor.
7 Haziran’da 10 kentte birinci olan CHP, bu kez altı kentten birinci parti olarak çıktı. 7 Haziran’ın aksine Eskişehir, Zonguldak, Mersin ve Çanakkale’de birinci parti unvanını Ak Parti’ye kaptıran CHP, İzmir, Aydın, Edirne, Kırklareli, Muğla ve Tekirdağ’da birinci parti oldu. CHP oyunu 7 Haziran’a göre yaklaşık 500 bin artırarak 12 milyonun üzerine çıktı. CHP’nin oy miktarı 12 milyon 56 bin 353 olarak kayıtlara geçti.
48 çevrede oy artırdı
CHP’nin 7 Haziran’a kıyasla 48 seçim çevresinde oyunu artırması dikkati çekti. CHP en fazla oy artışını yüzde 8 ile Kılıçdaroğlu’nun memleketi Tunceli’de yaparken, bu kentte 1. sıra adayı Gürsel Erol parlamentoya girdi. CHP, Tunceli’nin dışında 7 Haziran’da vekil çıkaramadığı Ardahan ve Niğde’de vekillik kazandı. Ardahan’da eski Musul Başkonsolosu Öztürk Yılmaz parlamentoya girerken, CHP’nin Mersin’de üç olan vekil sayısı dörde, İzmir’de 12 olan vekil sayısı da 14’e yükseldi. CHP, Aydın, Erzincan ve Ordu ve Denizli’de ise birer milletvekili kaybetti. Denizli’deki düşüşte yurtdışı oylar etkili oldu.
MHP’de ‘hayır’ hüsranı
7 Haziran seçimlerinde yüzde 16.29 oranında oy alarak 80 milletvekili çıkaran MHP, Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin 7 Haziran sonrasında hem CHP hem Ak Parti ile yürütülen koalisyon süreçlerindeki uzlaşmaz tutumunun bedelini, dün oy oranını yüzde 4.36 düşürerek ödedi. MHP’nin İç Anadolu’daki muhafazakar tabanının artan çatışma süreci ve koalisyon kurulamaması nedeniyle Ak Parti’ye yöneldiği ifade ediliyor. MHP, 85 seçim çevresinin 84’ünden oyunu azaltarak çıktığı seçimlerde 41 milletvekili kazanabildi. MHP böylece 2007 seçimlerinde geri döndüğü parlamentoda en düşük temsiliyetini dünkü sonuçlarla yakaladı. MHP’nin oy kaybı Kilis’te yüzde 17, Yozgat ve Iğdır’da yüzde 15’e ulaşırken, Bilecik, Kütahya, Bayburt, Aksaray ve Yalova’da yüzde 10’un üzerinde oldu. MHP yalnızca Ardahan’da oyunu artırdı. MHP, İstanbul’da üç, İzmir’de ve Kayseri’de iki, Aksaray, Ankara, Antalya, Balıkesir, Bayburt, Burdur, Bursa, Çanakkale, Elazığ, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Kahramanmaraş, Karabük, Kastamonu, Kırıkkale Kırşehir, Kilis, Konya, Kütahya, Mersin, Nevşehir, Niğde, Samsun, Sivas, Tekirdağ, Tokat, Trabzon, Uşak, Yozgat ve Zonguldak’ta bir vekil kaybetti. Katılım oranı ise yüzde 85.75 oldu.
HDP barajı kıl payı aştı
HDP, 7 Haziran seçimlerine kıyasla yaklaşık 1 milyon oy düşürürken, 5 milyon 84 bin 127 oy aldı. HDP oransal olarak ise yüzde 13.12 aldığı 7 Haziran’a kıyasla oy oranını yüzde 2.4 düşürerek yüzde 10.70 oy aldı. HDP 80 milletvekili ile girdiği seçimlerde vekil sayısını 59’a düşürdü. HDP, yalnızca iki seçim çevresinde oy artışı gerçekleştirdi. HDP, Şırnak, Hatay’da oyunu artırdı. HDP İstanbul’da dört, Şanlıurfa’da iki, Adana, Ağrı, Antalya, Ardahan, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, Gaziantep, Iğdır, Kars, Kocaeli, Mardin, Mersin, Tunceli ve Van’da birer vekil kaybetti.
HDP’nin Türkiye Partisi olmasında önemli rolü olduğu değerlendirilen Kocaeli, Bursa ve Antalya’dan 7 Haziran’ın aksine vekil çıkaramaması da bu süreçte bir eksiklik olarak değerlendirildi. Artan çatışma ortamı nedeniyle HDP’nin güçlü olduğu kentlerde katılım oranının düşmüş olması, 7 Haziran sonrası çatışma sürecinden kaynaklanan seçmen hareketliliğinin artması ve çatışma ortamı nedeniyle seçmenin sandığa gitmeme iradesi olarak değerlendirildi. Geçerli oy sayısı HDP’nin güçlü olduğu kentlerden Van’da yaklaşık 30 bin, Diyarbakır’da yaklaşık 25 bin, Şırnak’ta yaklaşık 11 bin, Hakkâri’de ve Batman’da yaklaşık 10 bin, Mardin’de yaklaşık 9 bin azaldı.
Doğu ve Güneydoğu’daki bu düşüşte Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kanaat önderleriyle yaptığı toplantıların etkili olduğu ifade edildi.
Yorum Yazın