Euro’nun dolar karşısındaki gerileyişi paniğe neden oldu

BRUXELLES KORNER

Kadir Duran

Euro’nun dolar karşısındaki gerileyişi paniğe neden oldu

Rusya’nın AB ülkelerine gaz akışını durdurması beklentisi, euronun dolar karşısında değer kaybetmesine yol açtı.

Piyasalarda son zamanlarda oluşan euronun dolar karşısında değer kaybetmesi beklentisi gerçek oldu. Dün itibarıyla 1 euro, 1 dolara eşitlenerek değer kaybetti.

Rusya ve Ukrayna Savaşı ve Rusya Devlet Başkanı Putin’in Avrupa’ya doğalgaz aktarımı konusunda uyguladığı politika sonucunda oluşan enerji krizi, euronun dolar ile aynı pariteye gerilmesine neden oldu. Rusya'nın Avrupa Birliği’ne yönelik gaz arzını kesme riskinin ağırlığı altında, euro yirmi yıl önce piyasaya sürüldüğünden beri görülmeyen bir seviyeye geriledi.

Euro’nun dolar karşısındaki paritesi uzun vadeli ortalamanın yüzde 20 altında kaldı. 23 Şubat 2000 ve 15 Temmuz 2002 arasında 1 euro 1 dolardan daha az değerdeydi. Bu durum, Rusya’nın para birimi rublenin de yüzde 10 oranında düşmesine yol açtı.

Yatırımcıların tercihi, bu yılın başından itibaren düne kadar yüzde 14 oranında değer kazanan dolar oldu. Euro aynı zamanda İsviçre frangı ile de mücadele ediyor: 2015'ten bu yana en düşük seviyesi olan 0.9836 İsviçre frangına düştü.

Uzmanlar zayıf olan para biriminin bu gelişmeyle birlikte euro, güçlü olan birimin ise dolar olduğuna vurgu yapıyor.

Chief Economist de BNP Paribas Fortis Yetkilisi Koen De Leus yaptığı açıklamada “Euro, dolar ile paritenin birkaç fraksiyonudur.  Dolar güvenli liman olarak aranıyor.  Borsalar henüz dibi görmedi.” dedi.

Enerji fiyatlarına yansıyor

Rusya'nın Avrupa'ya gaz dağıtımını durdurması riski karşısında euronun düşüşünü devam ettirmesi bekleniyor. Enerji krizinden endişe duyan piyasa, Rusya'nın gaz akışını yeniden düzenlemesinden şüphe ediyor ve bu durum, Avrupa'da resesyon korkularını artırıyor. Ayrıca Avrupa'da elektrik fiyatlarının da rekor değerlere ulaşmasına yol açıyor. Moskova'nın gaz arzını kalıcı olarak keseceği korkusu, elektrik fiyatı için de sonuçlar doğuruyor.

Euro'nun dolara karşı tarihsel paritesinin yakıt fiyatları üzerinde de büyük bir etkisi var. Belçika’da petrol ithalatı da dolar üzerinden fiyatlama yapıldığı için olarak, on yıl öncesine göre çok daha pahalıya mal oluyor.

Mart ayında AB ülkelerinde Brent petrolün varil fiyatı on yıldır görülmeyen seviyelere ulaşmıştı.   

133 dolar civarında işlem gören petrol varil fiyatı, 8 Mart’ta Temmuz 2008'deki tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 147.5 yaklaşmıştı. O günden itibaren sakin bir seyir izleyen piyasa, bir hafta önce sembolik yüz dolar seviyesinin altına düşmüştü. Brent varil fiyatı yüzde 15’lik düşüş izleyerek şu andaki 105 dolar civarına geriledi.

Bu gerilemenin sürücülerin kullandığı benzin pompalarına çok düşük düzeyde yansıdığı görülüyor.  Dizel ve Super 98, litre başına 2 euronun üzerinde satılırken Super 95 daha düşük fiyata alıcı buldu.  Bugün dizelde de bir artış bekleniyor.

Doların euroya denklenmesiyle fiyatların daha da yükselmesi bekleniyor.